بکاپ گرفتن از ویندوز یکی از اساسی‌ترین کارهایی است که هر کاربر باید به طور منظم انجام دهد. با این کار، در صورت بروز هرگونه مشکل جدی برای سیستم عامل، مانند حمله بدافزار، خرابی هارد دیسک، یا خطاهای سیستمی، می‌توانید به راحتی اطلاعات خود را بازیابی کرده و از اتلاف وقت و داده‌های ارزشمند جلوگیری کنید. خوشبختانه، ویندوز ابزارهای داخلی قدرتمندی برای بکاپ گرفتن بدون نیاز به نرم‌افزار خارجی ارائه می‌دهد. این ابزارهای داخلی، قابلیت اطمینان بالا و سهولت استفاده را برای کاربران فراهم می‌کنند. این راهنما به شما کمک می‌کند تا به طور کامل با روش‌های بکاپ‌گیری ویندوز ۱۰ و ۱۱ آشنا شوید و با خیال راحت از اطلاعات خود محافظت کنید.
۱. چرا بکاپ گرفتن از ویندوز حیاتی است؟
داشتن یک نسخه پشتیبان (بکاپ) از سیستم عامل و داده‌های شما، مانند یک بیمه‌نامه عمل می‌کند. دلایل اصلی اهمیت بکاپ‌گیری عبارتند از:
- خرابی سخت‌افزار: هارد دیسک‌ها ممکن است به طور ناگهانی خراب شوند و دسترسی به اطلاعات را غیرممکن کنند.
- خطاهای نرم‌افزاری: نصب یک درایور اشتباه، به‌روزرسانی ناموفق، یا حتی تغییرات ناخواسته در تنظیمات سیستم می‌توانند منجر به ناپایداری یا از کار افتادن ویندوز شوند.
- حملات بدافزاری: ویروس‌ها و به خصوص باج‌افزارها (Ransomware) می‌توانند فایل‌های شما را رمزگذاری کرده یا سیستم عامل را غیرقابل استفاده کنند.
- بازیابی سریع: به جای نصب مجدد ویندوز و تمامی برنامه‌ها از ابتدا، می‌توانید در مدت زمان کوتاهی سیستم را به حالت عملیاتی قبل از مشکل برگردانید.
- آرامش خاطر: دانستن اینکه اطلاعات شما امن است، استرس‌های مربوط به از دست دادن داده را کاهش می‌دهد.
۲. انواع بکاپ در ویندوز
ویندوز ابزارهای مختلفی برای بکاپ‌گیری ارائه می‌دهد که هر کدام برای هدف خاصی طراحی شده‌اند:
- File History (تاریخچه فایل): برای بکاپ‌گیری مداوم از فایل‌ها و پوشه‌های شخصی.
- Backup and Restore (Windows 7) (بکاپ و بازیابی – ویندوز ۷): برای ایجاد ایمیج کامل سیستم (System Image) یا بکاپ فایل‌ها و پوشه‌های انتخابی. (نامگذاری به “ویندوز ۷” به دلیل سابقه تاریخی آن است، اما در ویندوز ۱۰ و ۱۱ نیز وجود دارد.)
- OneDrive (وان‌درایو): برای همگام‌سازی و ذخیره‌سازی ابری فایل‌های شخصی.
۳. استفاده از File History برای بکاپ‌گیری از فایل‌های شخصی
File History یک ویژگی عالی برای بکاپ‌گیری خودکار از فایل‌ها و پوشه‌هایی است که بیشتر اوقات از آن‌ها استفاده می‌کنید، مانند اسناد، عکس‌ها، ویدیوها و موسیقی. این ابزار به شما امکان می‌دهد تا نسخه‌های قبلی فایل‌ها را بازیابی کنید، حتی اگر به طور تصادفی تغییر کرده یا حذف شده باشند.
۳.۱. نحوه فعال‌سازی File History:
- یک هارد دیسک خارجی یا درایو شبکه را به لپ‌تاپ خود متصل کنید. (این درایو محل ذخیره بکاپ‌ها خواهد بود و برای بهترین عملکرد و امنیت، نباید همان درایوی باشد که ویندوز روی آن نصب شده است.)
- به Settings (تنظیمات) بروید:
- در ویندوز ۱۰: Update & Security > Backup.
- در ویندوز ۱۱: System > Storage > Advanced storage settings > Backup options.
- زیر بخش “Back up using File History”، روی “Add a drive” کلیک کنید و درایو مورد نظر خود را برای ذخیره بکاپ‌ها انتخاب کنید.
- پس از انتخاب درایو، گزینه “Automatically back up my files” (در ویندوز ۱۰) یا دکمه “Turn on” (در ویندوز ۱۱) به طور خودکار فعال می‌شود.
۳.۲. مدیریت تنظیمات File History:
- Exclude folders (حذف پوشه‌ها): به صورت پیش‌فرض، File History از تمامی پوشه‌های اصلی حساب کاربری شما بکاپ می‌گیرد. برای حذف برخی پوشه‌ها از بکاپ (مثلاً پوشه‌هایی که حجم زیادی دارند و نیازی به بکاپ‌گیری از آن‌ها نیست)، روی “More options” (در ویندوز ۱۰ و ۱۱) کلیک کنید. از لیست، پوشه‌هایی که نمی‌خواهید بکاپ گرفته شوند را حذف کنید. همچنین می‌توانید پوشه‌های جدیدی را به لیست اضافه کنید.
- Backup frequency (تکرار بکاپ): می‌توانید تنظیم کنید که File History هر چند وقت یک‌بار از فایل‌های شما بکاپ بگیرد (مثلاً هر ۱۰ دقیقه، هر ساعت، یا روزانه).
- Keep backups (مدت نگهداری بکاپ): می‌توانید مدت زمان نگهداری نسخه‌های بکاپ را تعیین کنید (مثلاً تا زمان نیاز به فضا، یا برای همیشه).
۳.۳. بازیابی فایل‌ها با File History:
- در نوار جستجوی ویندوز، عبارت “Restore your files with File History” را تایپ کرده و آن را باز کنید.
- پنجره File History باز می‌شود که شامل تمامی پوشه‌هایی است که از آن‌ها بکاپ گرفته شده است.
- با استفاده از فلش‌های چپ و راست در پایین پنجره، می‌توانید در زمان به عقب برگردید و نسخه‌های قدیمی‌تر فایل‌ها را پیدا کنید.
- روی فایل یا پوشه مورد نظر خود کلیک کنید و سپس دکمه “Restore” (نماد دایره سبز با فلش) را فشار دهید تا فایل به محل اصلی خود بازیابی شود. اگر می‌خواهید آن را به مکان دیگری بازیابی کنید، روی دکمه Restore راست‌کلیک کرده و “Restore to” را انتخاب کنید.
۴. ایجاد ایمیج کامل سیستم (System Image) با Backup and Restore (Windows 7)
System Image یک کپی دقیق از تمامی محتویات درایو سیستم عامل شما (معمولاً درایو C:) در لحظه بکاپ‌گیری است. این شامل ویندوز، برنامه‌ها، تنظیمات، و تمامی فایل‌های شما می‌شود. این ابزار برای زمانی که سیستم عامل شما کاملاً خراب شده و نیاز به بازگشت به یک وضعیت کاملاً سالم دارید، بسیار مفید است.
۴.۱. نحوه ایجاد System Image:
- یک هارد دیسک خارجی با فضای کافی را به لپ‌تاپ خود متصل کنید. (فضای مورد نیاز بسته به حجم درایو C: شما متغیر است.)
- به Control Panel (کنترل پنل) بروید. (می‌توانید “Control Panel” را در نوار جستجوی ویندوز تایپ کنید.)
- روی “Backup and Restore (Windows 7)” کلیک کنید.
- در پنل سمت چپ، روی “Create a system image” کلیک کنید.
- در پنجره باز شده، محل ذخیره ایمیج را انتخاب کنید:
- On a hard disk: بهترین گزینه برای ذخیره روی هارد دیسک خارجی.
- On one or more DVDs: برای ذخیره روی دیسک‌های DVD (کمتر توصیه می‌شود به دلیل حجم زیاد و سرعت پایین).
- On a network location: برای ذخیره روی یک درایو شبکه (برای کاربران پیشرفته‌تر).
- روی “Next” کلیک کنید.
- در صفحه بعدی، درایوهایی که می‌خواهید در ایمیج سیستم گنجانده شوند را انتخاب کنید (معمولاً درایو C: و درایوهای سیستمی کوچک به صورت خودکار انتخاب می‌شوند).
- روی “Next” و سپس “Start backup” کلیک کنید. فرآیند بکاپ‌گیری ممکن است بسته به حجم اطلاعات شما، مدت زمان زیادی طول بکشد.
۴.۲. نحوه بازیابی System Image:
بازیابی ایمیج سیستم پیچیده‌تر از بازیابی فایل‌ها است و معمولاً از طریق محیط ریکاوری ویندوز انجام می‌شود:
- لپ‌تاپ خود را با استفاده از DVD نصب ویندوز یا یک درایو USB ریکاوری (که باید قبلاً آن را ایجاد کرده باشید) بوت کنید.
- در صفحه نصب ویندوز، روی “Repair your computer” کلیک کنید.
- گزینه “Troubleshoot” را انتخاب کنید.
- سپس “Advanced options” را انتخاب کنید.
- روی “System Image Recovery” کلیک کنید.
- ویندوز به دنبال ایمیج سیستم شما می‌گردد. هارد دیسک خارجی حاوی ایمیج را به لپ‌تاپ وصل کنید.
- ایمیج مورد نظر را انتخاب کرده و مراحل بازیابی را دنبال کنید. توجه داشته باشید که این فرآیند تمامی اطلاعات فعلی روی درایو سیستم عامل را با محتویات ایمیج جایگزین می‌کند.
۵. استفاده از OneDrive برای همگام‌سازی و بکاپ‌گیری ابری
OneDrive سرویس ذخیره‌سازی ابری مایکروسافت است که به صورت عمیق در ویندوز ۱۰ و ۱۱ یکپارچه شده است. با OneDrive می‌توانید فایل‌های خود را به صورت خودکار در فضای ابری ذخیره و همگام‌سازی کنید و از هر دستگاهی به آن‌ها دسترسی داشته باشید.
۵.۱. فعال‌سازی همگام‌سازی پوشه‌های اصلی با OneDrive:
- اطمینان حاصل کنید که با حساب مایکروسافت خود در ویندوز وارد شده‌اید و OneDrive فعال است.
- روی آیکون OneDrive در نوار وظیفه (سیستم تری) راست‌کلیک کرده و “Settings” را انتخاب کنید.
- به تب “Sync and backup” بروید.
- روی “Manage backup” کلیک کنید.
- در این قسمت، می‌توانید پوشه‌های اصلی خود (مانند Desktop, Documents, Pictures) را برای همگام‌سازی با OneDrive انتخاب کنید.
- روی “Start backup” کلیک کنید.
۵.۲. مزایای استفاده از OneDrive:
- دسترسی از هر مکان: فایل‌ها در فضای ابری ذخیره می‌شوند و از هر دستگاهی با اتصال به اینترنت قابل دسترسی هستند.
- همگام‌سازی خودکار: هر تغییری در فایل‌ها به صورت خودکار با فضای ابری همگام‌سازی می‌شود.
- امنیت: فایل‌ها در سرورهای مایکروسافت ذخیره می‌شوند و از امنیت بالایی برخوردارند.
- نسخه‌سازی: OneDrive نسخه‌های قبلی فایل‌ها را ذخیره می‌کند، بنابراین می‌توانید به نسخه‌های قدیمی‌تر برگردید.
- فضای ذخیره‌سازی رایگان: مایکروسافت ۵ گیگابایت فضای ذخیره‌سازی رایگان OneDrive ارائه می‌دهد که برای فایل‌های کوچک و اسناد کافی است. برای فضای بیشتر، باید طرح‌های پولی را خریداری کنید.
۶. نکات مهم و بهترین روش‌ها برای بکاپ‌گیری
- ذخیره‌سازی در مکان جداگانه: هرگز بکاپ‌ها را روی همان درایوی که ویندوز روی آن نصب شده است، ذخیره نکنید. همیشه از هارد دیسک خارجی، درایو شبکه یا فضای ابری استفاده کنید.
- بکاپ‌گیری منظم: یک برنامه منظم برای بکاپ‌گیری تنظیم کنید. File History به صورت خودکار این کار را انجام می‌دهد، اما برای System Image باید به صورت دستی یا با برنامه‌ریزی یک وظیفه در Task Scheduler اقدام کنید.
- تست بازیابی: حداقل یک بار فرآیند بازیابی را تست کنید تا مطمئن شوید بکاپ‌های شما سالم هستند و می‌توانید آن‌ها را بازیابی کنید.
- بکاپ‌های چندگانه: اگر اطلاعات شما بسیار حیاتی هستند، از چند روش بکاپ‌گیری (مثلاً File History برای فایل‌ها و System Image برای سیستم عامل، به علاوه بکاپ ابری) استفاده کنید.
- فضای کافی: همیشه مطمئن شوید که محل ذخیره‌سازی بکاپ‌ها فضای کافی دارد.
جمع‌بندی
بکاپ گرفتن از ویندوز بدون نیاز به نرم‌افزار خارجی یک فرآیند حیاتی و در دسترس برای تمامی کاربران است. با استفاده از ابزارهای داخلی ویندوز مانند File History برای محافظت از فایل‌های شخصی، Backup and Restore (Windows 7) برای ایجاد ایمیج کامل سیستم، و OneDrive برای همگام‌سازی ابری، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که در برابر از دست رفتن داده‌ها و مشکلات سیستمی محافظت شده‌اید. با برنامه‌ریزی منظم و رعایت نکات امنیتی، می‌توانید با آرامش خاطر از لپ‌تاپ خود استفاده کنید، زیرا می‌دانید که اطلاعات شما در امان هستند.
برای خرید هارد دیسک‌های خارجی، لپ‌تاپ‌های جدید و سایر تجهیزات ذخیره‌سازی، می‌توانید به فروشگاه‌های آنلاین معتبر جهانی مانند آمازون یا Best Buy مراجعه کنید. همچنین، برای خرید از منابع داخلی و بهره‌مندی از مشاوره تخصصی، به itmaxco.com سر بزنید.
نظرات کاربران